Cách khen trẻ mầm non như thế nào là phù hợp?

Khen đúng lúc

Một lời khen đúng lúc, đúng thời điểm sẽ có tác động tích cực đến trẻ. Khi trẻ đang làm bài tập mà gặp bài khó, chán chường thì những lời khuyến khích như: “Cố gắng suy nghĩ, mẹ tin con có thể làm được mà” sẽ giúp trẻ thêm động lực để tiếp tục làm bài.

Sau khi trẻ đã nỗ lực, lời khen ngay thời điểm đấy là một sự khích lệ, và ghi nhận công sức của trẻ. Đúng lúc vì nó đúng thời điểm trẻ cần một động lực thôi thúc để tiếp tục tin tưởng vào bản thân. Cách khen trẻ mầm non đúng lúc sẽ giúp trẻ tự tin hơn vào chính mình.

Khen đúng việc

Đứa trẻ nào cũng muốn được khen ngợi nhưng không phải bất kỳ việc gì cũng nên khen. Khen quá thường xuyên với những việc lặp đi lặp lại hằng ngày gây ra nhàm chán. Ba mẹ không nên khen ngợi tùy tiện vì nghĩ lời khen có lợi.

Lời khen không nên miễn cưỡng, việc khen quá nhiều cũng có thể khiến trẻ cảm thấy hoàn hảo rồi và không cố gắng nữa. Ví dụ trẻ chơi phóng phi tiêu được nhưng chưa trúng tâm, thì thay vì khen: “Con giỏi quá”, ba mẹ động viên kiểu: “Mẹ thấy con sắp làm được rồi, cố gắng phóng lại và ngắm cho kỹ hơn nào”, sẽ hiệu quả hơn.

Khen đúng nơi, đúng chỗ

Việc khen trẻ thường xuyên ở nơi công cộng dễ khiến trẻ có suy nghĩ "mình là nhất", trở nên thiếu hòa đồng với các bạn, dần dần bị cô lập. Ba mẹ không nên khen kiểu so sánh con với bạn khác khi đang có mặt các bạn ở đó. Vì trẻ sẽ có tư tưởng hơn thua, khó mà tiến bộ. Cách khen trẻ mầm non cần khéo léo, tránh để trẻ tự ti hoặc tự cao.

Lời khen phải cụ thể

Cách khen trẻ mầm non đúng là khen cụ thể vào những thế mạnh của trẻ. Khi lời khen được diễn đạt với nội dung chân thực, cụ thể, nó còn có tác dụng hướng dẫn cho trẻ trong các hoạt động, tạo động lực cho trẻ cố gắng làm tốt hơn.

Hãy hạn chế những lời khen mang tính chung chung và phóng đại như “Con thông minh quá”, “Con rất tuyệt vời”...mà hãy cố gắng cụ thể như: “Mẹ thích cách con sắp xếp gọn gàng đồ chơi”, “Mẹ vui vì con tự giác làm bài tập”.

Khen một cách chân thành và trung thực

Ba mẹ thường hay bắt lỗi nhưng ít khi khen, khen cho có. Việc khen ngợi chân thành, tích cực và khen đúng điều có thật sẽ giúp trẻ vui vẻ, tin tưởng và phát huy. Cách khen trẻ mầm non đúng là ba mẹ thật tâm muốn khen chứ đừng máy móc.

Ngoài việc dành lời khen cho con, ba mẹ cũng có thể tặng cho trẻ những món quà nhỏ như bánh, kẹo, đồ chơi,... để động viên, khích lệ tinh thần của trẻ.

Tránh khen ngợi so sánh

Cách khen trẻ mầm non bằng sự so sánh tuy sẽ giúp trẻ đốt lên ngọn lửa động lực ngay lập tức nhưng về lâu dài thì không tốt và không hiệu quả. Trẻ sẽ trở nên háo thắng, ganh đua thắng thua lặp đi lặp lại. Nếu chiến thắng người khác là nguồn động lực thì động lực sẽ mất và chán nản khi thua cuộc. 

Nếu có so sánh ba mẹ nên so sánh trẻ với chính trẻ ở quá khứ. Ví dụ: “Một tháng trước, con mới đọc được bảng chữ cái mà nay đã đọc thuộc được cả thơ rồi, con mẹ tiến bộ quá”.

Tránh khen ngợi quá mức

Với những việc nhỏ nhặt quá thì ba mẹ không cần khen. Bởi nếu được khen, trẻ có thể sẽ không vui vì cảm thấy ba mẹ hóa ra cho rằng mình chỉ làm được có thế không hơn được nữa. Khen nhiều việc như thế cũng làm trẻ cảm thấy tự ái. Lời khen có được sau việc gì đó khó khăn sẽ giúp trẻ hạnh phúc hơn.

Lời khen ba mẹ nên dành cho con

"Con đã rất cố gắng"

Những nỗ lực là điều đáng được ca ngợi. Kết quả có thành công hay không còn phụ thuộc nhiều yếu tố nhưng miễn bé có cố gắng, ba mẹ cần khen ngợi bé. Bé sẽ hiểu và tận hưởng niềm vui của quá trình, hiểu hoàn thành hơn hoàn hảo, hiểu sự nỗ lực chắc chắn sẽ được đền đáp theo một cách nào đó. 

"Mặc dù việc này rất khó, nhưng con đã không bỏ cuộc"

Sự kiên nhẫn, không bỏ cuộc, kiên trì bắt đầu lại sau nhiều lần thất bại là những đức tính đáng khen ngợi. Đây là cách khen trẻ mầm non khi trẻ làm những việc mà rất khó khăn nhưng vẫn nhiều lần cố gắng thử lại.

"Thái độ của con đặc biệt tốt"

Đôi khi ba mẹ không biết khen gì thì khen thái độ của trẻ khi trẻ đang tích cực với hoạt động nào đó cũng là một cách khen trẻ mầm non hay. Việc ghi nhận thái độ của trẻ sẽ giúp trẻ vui, cảm thấy được công nhận và cố gắng hơn.

"Con đã tiến bộ rất nhiều"

Đây là câu nói thể hiện sự ghi nhận công sức của trẻ. Những cải thiện dù nhỏ cũng cần được khen vì đó là sự nỗ lực. Ví dụ trẻ bê ly nước lần này đổ ra ngoài ít hơn thì có thể khen: “Mẹ biết việc không làm đổ nước ra ngoài còn khó khăn với con nhưng con đã tiến bộ vì lần này chỉ đổ tí xíu thôi, rồi con sẽ làm được”.

"Ý tưởng của con rất mới mẻ"

Việc khen trẻ thông minh không có nhiều tác dụng bằng khen sự sáng tạo. Một số cách khen trẻ mầm non đề cao việc khen ngợi ý tưởng của trẻ vì khi đó trẻ sẽ muốn sáng tạo nhiều hơn, suy nghĩ nhiều hơn nữa.

"Con đã làm việc cùng các bạn rất hiệu quả"

Con người có lối sống tập thể, một người không thể và cũng không nên làm hết mọi việc một mình. Cách khen trẻ mầm non theo kiểu ca ngợi tinh thần hợp tác, kỹ năng giao tiếp của trẻ sẽ giúp trẻ có ý thức hơn và phát huy hơn nữa tinh thần đồng đội.

"Con đã rất có trách nhiệm"

Việc trẻ đúng giờ, tuân thủ nguyên tắc, không để người khác bị ảnh hưởng cũng cần được khen. Cách khen trẻ mầm non có trách nhiệm sẽ giúp trẻ phát huy đức tính quan trọng này.  

"Con đã giúp bạn hoàn thành nhiệm vụ, thực sự rất tốt!"

Trong các cách khen trẻ mầm non, không thể thiếu việc khen trẻ đã nhiệt tình giúp đỡ người khác. Điều này giúp trẻ có thêm nhiều niềm vui khi cho đi, giúp đỡ bạn bè và giúp trẻ hiểu rằng có nhiều cách để vượt qua khó khăn. Việc giúp bạn sau này sẽ được bạn giúp lại. 

"Ba mẹ tin tưởng con"

Cách khen trẻ mầm non này truyền rất nhiều động lực cho trẻ. Niềm tin có một sức mạnh rất to lớn, giúp trẻ tin hơn vào chính mình và vượt qua khó khăn. Một lời khen trẻ mầm non thể hiện sự tin tưởng đúng lúc có thể là chỗ dựa tinh thần đi theo trẻ đến tận khi trưởng thành.

Lưu ý khi khen ngợi trẻ 

Việc áp dụng cách khen ngợi trẻ mầm non không nên máy móc, ba mẹ cần chú ý một số lưu ý sau để tránh tác dụng ngược: 

• Không nên khen bé thông minh. Một số người nghĩ rằng trí thông minh là định lượng được và không thể thay đổi. Vì vậy khi khen ngợi sự thông minh, đôi khi sẽ khiến trẻ nghĩ rằng điều đó là bẩm sinh, tất yếu, không cần nỗ lực. Việc này không có lợi cho sự phát triển của trẻ.
• Nên khen nhiều hơn chê. Điều này cũng góp phần vào việc phát triển EQ cho trẻ.
• Tùy theo độ tuổi mà lời khen sẽ khác nhau.

Câu hỏi thường gặp

Cách khen trẻ mầm non học giỏi ra sao?

Thay vì khen: “Con thông minh quá”, “Con giỏi lắm” thì ba mẹ có thể khen trẻ những câu như: “Tốt lắm, đó là phần thưởng cho sự chăm chỉ của con”. Cách khen trẻ mầm non phù hợp sẽ giúp trẻ hiểu được ba mẹ đánh giá cao sự cố gắng của trẻ chứ không phải vì thiên phú bẩm sinh.

Cách khen trẻ xinh đẹp như thế nào?

Một số cách khen trẻ mầm non xinh đẹp: “Cô bé đáng yêu quá”, “Nhìn con vô cùng dễ thương”, “Nay trông con tươi tắn nên thật dễ thương”. Trẻ sẽ tự tin và tỏa sáng hơn nữa.